Geniş zaman - Široko vrijeme

Za označavanje radnje koja se dešavala, koja se dešava i koja će se dešavati u budućnosti;

(I) Kod jednosložnih glagolskih osnova koje završavaju konsonantom dodaje se nastavak ar/er

sev-mek

1. severim 1. severiz

2. seversin 2. seversiniz

3. sever 3. severler

(II) Kod višesložnih glagolskih osnova koje završavaju konsonantom, nastavak je -ır-ir-ur-ür

gönder-mek - poslati

1. gönderirim 1. göndeririz

2. gönderirsin 2. gönderirsiniz

3. gönderir 3. gönderirler

(III) Kod glagolskih osnova koje završavaju vokalom, dodaje se nastavak -r

başla-mak - poceti, zapoceti

1. başlarım 1. başlarız

2. başlarsın 2. başlarsınız

3. başlar 3. başlarlar

Ali sabahları erken kalkar
Saat sekizde işe gider
Akşam beşe kadar çalışır - Radi sve do pet sati naveče
Saat altıda eve gider - Kući ide u šest sati
Akşamları genelikle kitap okur - Obično, naveče čita knjigu
Ya da deniz kıyısında yürür - Ili šeta morskom obalom

Geniş zaman se koristi u poslovicama, zagonetkama...

Može se koristiti i za izražavanje buduće radnje s tim sto ta radnja nije izvjesna već se može i ne mora desiti (za razliku od klasičnog acak/ecek budućeg vremena)

Odrični oblik

1. başlamam 1. başlamayız

2. başlamazsın 2. başlamazsınız

3. başlamaz 3. başlamazlar

Obratiti paznju na negaciju koja se tvori dodavanjem maz/mez osim za prvo lice jednine i množine gdje se dodaje ma/me.

Upitni oblik

başar-mak - uspjeti;

Radi se o višesložnoj glag. osnovi koja završava na konsonant, prema tome dodaju se nastavci ır/ir/ur/ür

1. başarır mıyım 1. başarır mıyız

2. başarır mısın 2. başarır mısınız

3. başarır mı 3. başarırlar mı

---

Široko vrijeme se koristi i kada se želi ukazati na neku situaciju/radnju koja se dogodila čim je neka druga radnja započela. Tada se koriste dva glagola u širokom vremenu jedan za drugim, pri čemu prvi oblik odgovara licu koje radnju izvrsava a drugi je u trećem licu jednine i to negacija:

Ders başlar başlamaz Meryem ağlar. - Čim lekcija počne, Merjem krene plakati (zaplače)

Necad sınıfa girer girmez konuşmaya başlar. - Nedžad, čim udje u razred počne pričati.

---

Široko vrijeme se koristi i u svojstvu zamolbe:

Elma almaz mısın? - Zar nećeš uzeti jabuku?

Verir misin? - Je li daješ?
Bu mektubu postalar mısın?
Kapıyı açar mısın (lütfen)?
Salata yapar mısın?
Sorumu cevaplar mısın?
Tuzu bana uzatır mısın?
Gazeteyı bana verir misin?
Televızıyonu kapatır mısın?

---

Riječnik:
Uzatmak - dodati
Tıramanmak - popeti se, uspeti se

---

Široko vrijeme se koristi i kod iskazivanja da se nešto ne može uraditi
npr.
Ben piyano çalamam -  -Ne mogu (ne znam, nisam u stanju) svirati klavir
Sen bu ağaça tıramanmazsın - Ne možeš se popeti uz ovo drvo
Biz bu işi yapamayız - Ne možemo uraditi ovaj posao
Kardeşim yüzemez


Pogledaj kako se koristi -abilmek, odnosno njegov oblik u širokom vremenu za kreiranje forme: mogu ..., ne mogu ..., mogu li ... 

---